Zonnevelden in het landschap: 4 recente ontwikkelingen uitgelicht

1. Zonnevelden van de toekomst 
Waar je bij Nederlandse zonnevelden nu vaak oost-west-opstellingen of zuid-opstellingen tegenkomt, zien we wereldwijd ook andere veelbelovende technieken, zoals zon-tracking, semitransparante panelen en de toepassing van verticale panelen.  We zijn met deze nieuwe technieken bezig. Medio 2020 hopen we de eerste proefopstellingen te hebben staan, waarvan we de opgedane kennis toepassen op parken die al in ontwikkeling zijn.  

Eelerwoude is onderdeel van het Nationaal Consortium ‘Zon in landschap en Landbouw’. Dit is een initiatief van ECN part of TNO (Energieonderzoek Centrum Nederland), waarbij ongeveer 40 partijen zijn aangesloten. Het doel is het ondersteunen van de grootschalige integratie van zonne-energie in het landschap op zo’n manier dat dit als ontwerpopgave wordt gezien en dat de uitvoering zorgvuldig en verantwoord plaatsvindt.  

2. Goed realiseren en beheren na de vergunning  
Een andere ontwikkeling betreft de noodzaak van een brede aanpak, om de ruimtelijke kwaliteit van een zonneveld te waarborgen nadat deze is vergund. Na de ontwikkeling van een zonneveld begint een nieuwe fase: de fase van realiseren en beheren: een vaak onderbelicht maar erg belangrijke fase. Het stopt immers niet met de installatie van de panelen.  

 Momenteel begeleiden we enkele zonnevelden in de realisatiefase waarbij het landschapsplan tot in detail wordt uitgewerkt en waar we buiten in het veld de aanleg begeleiden. Eenmaal aangelegd; dan speelt goed beheer een belangrijke rol bij het behalen van de gewenste kwaliteit van het zonneveld, voor álle belanghebbenden.  

 3. Werk maken van biodiversiteit 
Elk zonneveld kan naar mijn mening bijdragen aan biodiversiteit. De mate waarin is zeer afhankelijk van het landschap en de gebiedsopgaven. Belangen van diverse betrokken partijen op elkaar afstemmen is hierbij cruciaal. Daar moet je dus werk van maken om ook daadwerkelijk natuurwinst te creëren. Tegenstrijdige belangen als biodiversiteit versterken versus optimale opbrengst door opgaande begroeiing in de hand houden vereist maatwerk. Denk aan het toepassen van het juiste zaadmengsel voor een kruidenrijk grasland in de aanlegfase om ongewenste kruiden te voorkomen voor de omliggende grondgebruikers. Maar ook door specifiek maaibeheer toe te passen na de bloeiperiodes om ongewenst zaadverspreiding te voorkomen of gewoon door gericht bepaalde soorten (on)kruiden pleksgewijs weg te maaien. Wanneer je tijdig de aangrenzende grondeigenaren in het proces betrekt en hierover goede afspraken maakt, kun je situaties oplossen én het juiste beheer voor optimale biodiversiteit toepassen.  

4. Hoe kunnen zonnevelden een positieve bijdrage leveren aan de stikstofcrisis
We zijn al bijna de motie in de tweede kamer vergeten of er komt al een nieuwe bedreiging voor het aanleggen van zonnevelden. Zoals het er nu naar uitziet komen zonnevelden in een uitzonderingspositie, zodat de toestemmingverlening voor projecten op basis van intern salderen per 11 oktober jl. weer gestart. Afhankelijk per gemeente worden op dit moment al vergunningen afgegeven. De discussie omtrent stikstof gaat nu vooral om de negatieve effecten ervan, maar wat doen we met een positief effect? Even doordenkend zullen zonnevelden juist een positieve bijdrage leveren aan stikstofdepositie! Zodra extern salderen wordt vergemakkelijkt zien wij kansen om zonnevelden op de positieve balans te zetten rondom het stikstof vraagstuk.