Midwinterhoorns en klokken vanaf de Lebuïnustoren

Op dinsdag 21 december rondom de laatste zonsondergang voor de winterzonnewende laten Midwienterhoornbloazers, met als speciale gastblazer wethouder Carlo Verhaar, en beiaardier zich traditiegetrouw horen vanaf de Lebuïnustoren.

 De blazers staan met hun hoorns van 1,5 meter op de Lebuïnustoren en andere plekken in de stad. Rond 15.15 uur zal wethouder Carlo Verhaar in de Lebuïnustoren een ‘spoedcursus’ midwinterhoornblazen volgen om het komende licht, samen met negen Midwienterhoornblazers uit Epe, tegemoet te blazen.

Om 16.00 uur opent Reitsma met het Concerto ‘L’ Inverno’ (De Winter) uit de Vier Jaargetijden van Antonio Vivaldi (1678-1741) op het Hemonycarillon uit 1647. Na enkele Adventsliederen nemen drie hoornblazers, onder wie Carlo Verhaar, om 16.23 uur (zonsondergang) het stokje over om het licht tegemoet te blazen.

Door de Deventer binnenstad klinkt vanaf en naar de toren over en weer de zogenaamde Oale Roop, bestaande uit natuurtonen die vanuit de hoorns klinken. Aansluitend op de blazers improviseert de beiaardier op de tonen van de hoorns en klinken er twee Hoornduetten van Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) op het carillon. Het geheel wordt in sfeer afgesloten met Kerstliederen tot 17.00 uur.

Op vrijdag 24 december (kerstavond) zullen de hoornblazers zich ook nog een keer laten horen; dan blazen zij elkaar over en weer tegemoet vanaf één van de Bergkerktorens en de Lebuïnustoren.

Traditie midwinterhoorns
De Oostelijke provincies van ons land van de Achterhoek tot in Noord-Groningen kennen vanaf het begin van de 19^de-eeuw de traditie van het midwinterhoornblazen. Deze traditie, die afstamt van de Germaanse joelfeesten, vindt jaarlijks plaats rondom de winterzonnewende. De Germanen verjoegen tijdens de donkere dagen de boze geesten met hun toeters. Vandaag de dag begint men op de eerste zondag van de Advent te blazen op handgemaakte houten hoorns van ongeveer 1,5 meter lang. Men blaast het komende licht (en het Kerstkind) tegemoet op de kortste dagen van het jaar tot aan Driekoningen, 6 januari. Daarmee heeft het gebruik ook een link met de Katholieke traditie van het tegemoet blazen van het Christuskind.

Vanaf 2007 combineerde Jan Willem Achterkamp, later stadsbeiaardier van Deventer, de beiaard van Lebuïnustoren met de Veluwse Midwienterhoornbloazers uit Epe. Bauke Reitsma, die vanaf januari 2020 Achterkamp opvolgde als stadsbeiaardier, houdt deze bijzondere Deventer traditie graag in ere.

Tot op de dag van vandaag heeft men dit jaarlijks georganiseerd in Deventer. Twee uitzonderingen waren 2009 (restauratie van toren en beiaard) en afgelopen jaar (in verband met lockdown).

De historie van Deventer en de midwinterhoorn gaat terug tot in de 19^de-eeuw. De van oorsprong Friese dominee Joost Hiddes Halbertsma, ruim 30 jaar predikant in Deventer, schonk in 1857 een ‘Steffenshoorn’ aan het Fries Museum in Leeuwarden. In 1888 werd aan het gemeentebestuur van Deventer een midwinterhoorn geschonken, dit exemplaar is vandaag de dag te bewonderen in het Historisch Museum Deventer.