Ingrid Jansen: Maak het platteland weer sexy!

De non-profit organisatie Stimuland zet zich in voor de leefbaarheid in het noordoosten van Nederland en maakt zich zorgen over recente ontwikkelingen in het landelijk gebied. Directeur Ingrid Jansen zag in 2019 verschillende factoren samenkomen, die onrust geven bij agrarische ondernemers en bewoners van het platteland. De belangrijkste oorzaken zijn volgens haar: ‘De discussies rondom stikstof, de hete zomers en daaropvolgend het gebrek aan grondwater. Maar ook het klimaatmaatakkoord, de gaskraan die dicht wordt gedraaid, het beeld van boeren als activisten, dat draagt allemaal bij aan onrust en zorgen. Daar komt nog bij dat de criminaliteit op het platteland toeneemt.’

Door Ingrid Jansen

Het is belangrijk dat er nú aandacht komt voor deze negatieve ontwikkelingen. Maar ook voor de kansen, die er liggen. Vanuit Stimuland werken we veel samen met betrokken bewoners en ondernemers. We zien elke dag de problemen zoals vergrijzing, het opkopen van panden door grote projectontwikkelaars en de veranderingen waar de landbouw voor staat. Maar we zien ook veerkracht, goede ideeën en liefde voor de omgeving. Het noordoosten van Nederland kent nog noaberschap, mensen groeten elkaar en kennen elkaar. De sociale structuur is echt anders dan in de Randstad en daarnaast is het groen en rustig. Dat willen we graag zo houden.

Met gebiedsgericht werken hoop ik dat komend jaar de negatieve tendens omturnt naar een positieve toekomst voor bewoners en agrarische ondernemers. Dat betekent een andere houding van overheden waarbij uit wordt gegaan van vertrouwen in plaats van wantrouwen.

‘Het is het Rijk, provincies, gemeenten niet gelukt om met complexe dossiers zoals stikstof en droogte goed om te gaan.’

Er is heel veel regelgeving, die regels sluiten niet altijd op elkaar aan en mede daardoor wordt de overheid gezien als wispelturige boze meester. Naast ‘autonome’ ontwikkelingen op verschillende schaalniveaus wordt wet- en regelgeving gemaakt op het gebied van platteland en landbouw op verschillende niveaus: Europees, nationaal, provinciaal en regionaal, dat werkt eerder tegenstrijdig dan versterkend.

Ik zie regelmatig voorbeelden hiervan voorbij komen. Een pluimveehouder heeft bijvoorbeeld net geïnvesteerd in een hele diervriendelijke stal maar omdat de dieren veel meer ruimte hebben en naar buiten kunnen, komt er ook meer uitstoot van fijnstof. En dan moeten er daar weer maatregelen voor genomen worden maar de boer heeft die middelen niet. Ik snap wel dat mensen daar gek van worden. ‘Er wordt sectoraal gekeken in plaats van integraal. Zonder te zien wat de impact is op mensen om wie het gaat.

‘Telkens maar die reflex om nog meer regels op te stellen.’

De overheid kan met zo’n regel in de hand dan zeggen dat ze het probleem hebben opgelost. Maar in de praktijk is dat natuurlijk niet zo. Jonge boeren twijfelen heel erg over de toekomst vooral omdat ze wel een bedrijfsplan kunnen maken op basis van regels, die er nu zijn maar die kunnen zomaar volgend jaar anders zijn. Dat weerhoudt ze ervan om daaraan te beginnen. Die boerenacties komen echt niet uit de lucht vallen. Maar ook mensen, die maatregelen willen om hun mooie, groene omgeving te behouden, zien plannen om hele gebieden met zonnepanelen te vullen, dat is een schrikbeeld voor veel mensen.

Ik denk dat overheden meer kunnen bereiken als de regie wordt teruggegeven aan de bewoners in het gebied. Ja, dan moet je wel iets loslaten en erop vertrouwen dat mensen dat dan goed oppakken. Ik zie nu als directeur van Stimuland dat het werkt. Als Stichting Stimuland slaan we de brug tussen bewoners en overheden op het gebied van energietransitie, leefbaarheid en biodiversiteit en dat gaat prima. Het mooie is dat je op deze manier ook het hoogste tevredenheidspercentage haalt.

Juist het samenwerken van bewoners en agrarische ondernemers, vanuit het gebied dat is dé voorwaarde om de toekomst van het platteland te waarborgen. Zij weten wat het beste is voor hun leefomgeving. Wij werken als onafhankelijke stichting samen met bewoners, die bijvoorbeeld de biodiversiteit wil vernieuwen of we zitten aan tafel met een boer, die niet weet hoe hij een energietransitie kan maken. Het zijn kleine, praktische initiatieven en oplossingen. We denken mee en merken dat juist deze manier van werken effectief is. Een zak met geld en de term gebiedsgericht werken overal roepen is zogenaamd de oplossing voor alles. Maar zo werkt het helemaal niet! Dat staat veel te ver weg van mensen.

Stimuland pleit om de regie terug te geven aan de gemeenschappen in de gebieden: Gebiedsgericht werken begint niet bij de overheid maar bij de bewoners en de boeren in het gebied!

Wilt u meer informatie over dit onderwerp dan kunt u contact opnemen met Ingrid Jansen, directeur van Stimuland  06 – 46 60 35 92.